อนุมูลอิสระคือ โมเลกุลที่ไม่คงตัวเนื่องจากขาดคู่อิเลคตรอน จึงพยายามดึงอิเลคตรอนจากโมเลกุลอื่นใกล้ตัว
เพื่อทำให้ตัวเองมีความคงตัวมากขึ้นส่งผลให้โมเลกุลที่ถูกแย่งอิเลคตรอนสูญเสียสภาพและไม่คงตัว หากอนุมูลอิสระดึงอิเลคตรอนจากโมเลกุลของเซลล์ของร่างกายเราจะส่งผลให้เซลล์นั่นเสื่อมประสิทธิภาพการทำงานเสียไป ปฏิกิริยาที่อนุมูลอิสระแย่งอิเลคตรอนจากโมเลกุลอื่นนี้เรียกว่า ปฏิกิริยาออกซิเดชั่น (Oxidation Reaction) ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเสื่อมของเซลล์และอาจทำให้เกิดการกลายพันธุ์ได้
แหล่งที่มาของอนุมูลอิสระ
ร่างกายเราต้องเผชิญกับอนุมูลอิสระตลอดเวลา ไม่ว่าเราจะกินอาหาร หายใจ กินยา เครียด หรือโดนแสงแดด ซึ่งสิ่งต่างๆ เหล่านี้เป็นแหล่งของการเกิดอนุมูลอิสระได้ทั้งสิ้น เราสามารถแบ่งแหล่งของอนุมูลอิสระได้เป็น 2 แหล่งหลักๆ คือ จากขบวนการภายในร่างกายและจากปัจจัยภายนอกร่างกาย
จากภายในร่างกาย
- เมื่อร่างกายเผาผลาญอาหารเพื่อให้ได้พลังงานจะทำให้เกิดอนุมูอิสระ
- เมื่อร่างกายถูกเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมรุกราน ขบวนการปกป้องร่างกายจะสร้างอนุมูลอิสระขึ้นมาเพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมหรือเชื้อโรคนั้น ดังนั้นเมื่อร่างกายเกิดการอักเสบแสดงว่าร่างกายสร้างอนุมูลอิสระในปริมาณมาก
- การออกกำลังกายหักโหม
- ความเครียด วิตกกังวล ซึมเศร้า
ภายนอกร่างกาย
- ควันบุหรี่ (ทั้งผู้สูบบุหรี่และผู้ที่รับควันบุหรี่ที่ผู้อื่นสูบ): บุหรี่แต่ละมวนทำให้เกิดอนุมูลอิสระมากถึงหมื่นล้านล้านอนุมูลอิสระ (10,000,000,000,000,000)
- รังสีต่างๆ เช่น รังสียูวีจากแสงแดด รังสีคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า รังสีคอสมิก (เมื่อเดินทางทางอากาศ) รังสีจากเครื่องใช้ไฟฟ้าบางชนิด (ไมโครเวฟ ทีวี คอมพิวเตอร์ สายไฟฟ้าแรงสูง) การฉายรังสี
- มลภาวะ ควันพิษ ทั้งอากาศเป็นพิษ ควันท่อไอเสีย มลภาวะทางน้ำ มลภาวะในดิน
- สารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง สารกันบูดในอาหาร สารแต่งสี สารแต่งกลิ่น
- การใช้ยาผิดวิธี เช่น การใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่ถูกต้อง
- อาหาร เช่น อาหารที่ผ่านขบวนการหมัก ดอง (กุนเชียง ไส้กรอก) เนื้อสัตว์ที่ผ่านความร้อนสูง
อนุมูลอิสระสาเหตุของโรคเรื้อรัง
ในทุกๆ ปี 60% ของประชากรทั่วโลกที่เสียชีวิตมีสาเหตุจากโรคเรื้อรัง นักวิทยาศาตร์พบว่า โรคเรื้อรังมากกว่า 100 ชนิด มีสาเหตุสำคัญจากการที่อนุมูลอิสระทำลายเซลล์ร่างกายอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานและทำลายสมดุลของร่างกาย ตัวอย่างโรคเรื้อรังที่เป็นผลจากการทำลายของอนุมูลอิสระได้แก่
เติมชีวิตชีวาให้กับวันและวัย
การมีชีวิตที่ยืนยาวและคุณภาพชีวิตที่ดีมีความเกี่ยวข้องกับอนุมูลอิสระโดยตรง เราสามารถมีอายุถึง 120 ปี โดยปราศจากโรคเรื้อรังได้หากเข้าใจและปฏิบัติตามหลักการการดูแลสุขภาพที่ถูกต้องสมัยก่อนเมื่อยุคโรมันอายุขัยเฉลี่ยของคนอยู่ที่เพียง 30 ปี ต่อมาเมื่อมีวิวัฒนาการทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์ มนุษย์มีอายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นเป็น 80 ปี โดยเฉพาะในประเทศที่พัฒนาแล้ว แต่กลับพบว่าผู้คนต้องมีชีวิตในช่วงสุดท้ายกับโรคเรื้อรัง ซึ่งทำให้สูญเสียโอกาสและคุณภาพชีิวิตที่ดีไป ดังนั้น เพื่อให้บรรลุตามความต้องการของหลายคนสิ่งที่เราต้องทำเพื่อดูแลสุขภาพตัวเอง คือ การลดการทำลายของอนุมูลอิสระต่อร่างกายให้มากที่สุด
ทำไมจึงควรเสริมอาหาร ?
- คนไทยไม่ถึง 10% ที่รับประทานผักและผลไม้เพียงพอในแต่ละวัน (กระทรวงสาธารณสุข)
- มีเพียง 1 ใน 21,000 คน เท่านั้นที่ได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอตามคำแนะนำ (Harvard School of Public Health, 1986)
- แร่ธาตุเหล็กในผักขมปัจจุบันลดลงมากกว่า 90% เมื่อเทียบกับผักขมที่ปลูกในปี 1948 (USDA)
- สาเหตุที่ทำให้ร่างกายต้องการสารอาหารเพิ่มขึ้น ได้แก่ ความเครียก ยาคุมกำเนิด การออกกำลังกายหักโหม การใช้โทรศัพท์มือถือหรือคอมพิวเตอร์ ดื่มสุรา ยา อยู่ในช่วงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
- นักเศรษฐศาสตร์ประเมินว่าการเสริมวิตามิน เกลือแร่อย่างเพียงพอ ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการรักษาโรคต่างๆ ได้ :
- ลดค่าใช้จ่ายในการรักษาโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ 25%
- ลดค่าใช้จ่ายในการรักษาโรคมะเร็ง 16-30%
- ลดค่าใช้จ่ายในการรักษาโรคต้อกระจก 50%
จาก Journal of the American Medical Association
"low levels of the antioxidant vitamin (vitamin A,E and C) may increase risk for several chronic disease. Most people do not consume an optimal amount of all vitamin by diet alone... it's appears prudent for all adults to take vitamin supplements."
"ร่างกายที่ได้รับวิตามินที่มีประสิทธิภาพต่อต้านอนุมูลอิสระ (วิตามินเอ อี ซี) ในระดับต่ำ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง ประชากรส่วนใหญ่ได้รับวิตามินในระดับที่ไม่เพียงพอ จากการรับประทานอาหารเพียงอย่างเดียว ... ผู้ใหญ่ทุกคนควรรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร"